Urazowa amputacja palca. Zaopatrzenie chirurgiczne i co dalej?

Utrata palca to dla wielu osób cios. Na szczęście za sprawą doświadczonych chirurgów ręki w niektórych sytuacjach można uratować palec, wykonując tzw. replantację, a gdy nie jest to możliwe – przygotować protezę estetyczną, która do złudzenia przypomina prawdziwe palce. Na czym polega zaopatrzenie chirurgiczne po urazowej amputacji palca? Wyjaśnia specjalista chirurgii ręki dr n. med. Tomasz Matuszewski.

Rodzaje amputacji urazowej palca

Amputacja urazowa palca to uraz, który kończy się ubytkiem palca lub jego części, czyli amputacją palca. Może być spowodowany wieloma czynnikami. Należy wymienić trzy mechanizmy, które mogą doprowadzić do amputacji palca:

Zmiażdżenie

Są to zazwyczaj bardzo ciężkie urazy, które nie dają szansy na odtworzenie palca z własnych tkanek. Palec może zostać zmiażdżony przy pomocy różnych narzędzi i w różnych sytuacjach, m.in.: na skutek uderzenia tępym narzędziem, zmiażdżenia w dwóch ściskających się elementach (np. prasa), przycięcia drzwiami.

Wyrwanie

Jest to również bardzo trudna amputacja urazowa do pierwotnego zaopatrzenia, ponieważ często dochodzi do oderwania palca wraz ze wszystkimi jego elementami, nierzadko razem z rękawicą. Wyrwanie zdarza się przeważnie podczas urazów przemysłowych. Do tego typu amputacji urazowej może dojść nawet podczas spaceru z psem – zwierzę może wyrwać palec mocnym pociągnięciem, gdy smycz zostanie niefortunnie owinięta wokół palca.

Odcięcie

Jeśli do amputacji urazowej dochodzi na skutek odcięcia palca np. przez ostrze opadające z dużą siłą i w miejscu uszkodzenia nie ma dużego zniszczenia tkanek, istnieje duża szansa na przyszycie palca (replantację pierwotną). Powodzenie zabiegu zależy przede wszystkim od tego, czy uda się odtworzyć krążenie w palcu. Dlatego niezbędne jest przyszycie przynajmniej jednej tętnicy zaopatrującej palec oraz towarzyszących jej żył. Konieczne jest również zaopatrzenie nerwów palcowych oraz złamanej kości. Rekonstrukcja wtórna ścięgna odbywa się zwykle w kolejnym etapie.

Urazowa amputacja palca – zaopatrzenie chirurgiczne

Replantację palca po odcięciu wykonuje się w ośrodkach, które są do tego przygotowane, mają i prowadzą tzw. serwis replantacyjny. Pacjent zostaje przyjęty na oddział po pozytywnej kwalifikacji do takiego zabieg. Kwestie, jakie bierze się pod uwagę, to przede wszystkim: wiek pacjenta oraz rodzaj wykonywanych przez niego czynności w pracy i na co dzień. Replantacja jest również możliwa w przypadku urazu z wyrwania, ale zabieg jest niezwykle trudny i obarczony dużym ryzykiem powikłań.

W przypadku amputacji urazowej wynikającej ze zmiażdżenia nie można wykorzystać tkanek, które zostały oddzielone od ciała. Wówczas zaopatrzenie chirurgiczne polega na wytworzeniu kikuta palca. W zależności od tego, czy jest to izolowane, pojedyncze uszkodzenie, czy wyrwany został kciuk, który stanowi opozycję do pozostałych palców, wybierany jest sposób zaopatrzenia wtórnego. Jedną z możliwości jest wykonanie rekonstrukcji (zwłaszcza w przypadku kciuka), która polega na przeszczepieniu palca ze stopy lub innego rodzaju zabiegu, przywracającego zdolność chwytu.

Proteza palca po urazowej amputacji

W przypadku pozostałych czterech palców kikut zazwyczaj pozostaje niezaopatrzony, zwłaszcza jeśli jest dosyć długi. Replantacja pojedynczego palca po zmiażdżeniu jest bowiem bardzo skomplikowanym procesem zabiegowym. Przeniesienie palca ze stopy nie daje w tej sytuacji dobrego efektu kosmetycznego. Najlepszym rozwiązaniem w tym przypadku jest wykonanie tzw. estetycznej protezy palca – ma ona postać „skuwki”, która jest nakładana na kikut palca. Odpowiednio dobrana proteza silikonowa do złudzenia przypomina własny palec zarówno pod względem kształtu, faktury, jak i barwy. Pacjent zyskuje poczucie estetyczne i jednocześnie poprawia się funkcjonowanie całej ręki, ponieważ uzupełnienie ubytku usprawnia proces chwytania.

Więcej na temat urazowej amputacji palca dowiesz się od naszych specjalistów – zapraszamy do kontaktu: https://www.modelmed.pl/kontakt/