Zespoły uciskowe nerwów – leczenie w Warszawie

Mianem zespoły uciskowe nerwów określa się objawy pojawiające się w wyniku uszkodzenia funkcji nerwu. Nerw – aby utracić swoją funkcję – nie musi być przecięty lub naciągnięty, jego włókna nie muszą być rozerwane. Wystarczy zewnętrzny ucisk na nerw, który nie jest uszkodzony strukturalnie, aby pewne jego funkcje zostały zaburzone i zmniejszyła się prędkość przewodzenia bodźców. Może to doprowadzić dot trwałego uszkodzenia trwałego nerwu, o ile ucisk zewnętrzny nie zostanie usunięty. 

Klasycznym przykładem zespołu uciskowego jest zespół cieśni nadgarstka, który charakteryzuje się silnymi dolegliwościami narastającymi w czasie. Dolegliwości mogą też pojawić się nagle w wyniku urazu: wtedy mamy do czynienia z ostrym zespołem cieśni nadgarstka. 

Klasyczny zespół uciskowy rozwija się powoli w wyniku ucisku nerwu pośrodkowego przez struktury znajdujące się w kanale nadgarstka. 

Innym przykładem jest zespół uciskowy nerwu łokciowego. Nerw łokciowy zazwyczaj uciskany jest na 2 poziomach: najczęściej w rowku nerwu łokciowego w okolicy łokcia lub też w okolicy nadgarstka w tzw. kanale Gujona. Inne nerwy obwodowe – jak na przykład nerw promieniowy –  mogą być uciskane na przedramieniu i na ramieniu i odpowiednio – w zależności od poziomu miejsca ucisku – pojawiają się pewne objawy. 

Podobnie ma się rzecz z nerwem strzałkowym i nerwem piszczelowym na kończynie dolnej. Opadanie stopy nie zawsze musi być przejawem ucisku korzenia nerwowego, aczkolwiek tak się najczęściej zdarza, czasami bywa to wynikiem ucisku bezpośrednio na nerw strzałkowy w okolicy kolana lub tuż poniżej kolana. Ucisk nerwu piszczelowego daje podobne objawy jak nerwu pośrodkowego: pojawiają się drętwienia, mrowienia palców – od palucha do palca czwartego stopy, czasami także i palca piątego, uczucie pieczenia i dyskomfortu po stronie podeszwowej stopy. Jest to wyraz ucisku nerwu piszczelowego w kanale.

Jak rozpoznawać zespoły uciskowe i jak z nimi postępować?

Najważniejszą rzeczą, która należy przedsięwziąć, jest doprowadzenie do zbadania funkcji nerwu, czyli wykonanie przy pojawiających się, narastających i utrzymujących się objawach, badania przewodnictwa nerwowego, zwanego badaniem elektromiograficznym, badaniem EMG, aczkolwiek najczęściej nie bada się mięśni zależnych od nerwu – bada się samą czynność nerwu: szybkość jego przewodzenia i czas  opóźnienia reakcji na bodziec. Wyniki badania EMG są charakterystyczne dla danego nerwu i danego ucisku (poprawić). Wynik jest bezwzględny – jest to badanie cyfrowe, obiektywne, szybkość przewodzenia oceniana jest niezależnie od użytego do badania aparatu oraz osoby wykonującej i opisującej badanie. Jeżeli parametry przewodzenia nerwu okazują się obniżone, to badanie EMG wskazuje nam punkt, w którym dochodzi do zwolnienia przewodzenia w nerwie. W zespole cieśni nadgarstka jest to okolica więzadła poprzecznego nadgarstka – czyli kanał nadgarstka.  W zespole rowku nerwu łokciowego jest to rowek nerwu- poniżej lub powyżej tego rowka w zależności od tego, jaka struktura powoduje ucisk nerwu. Jeżeli chodzi o nerw piszczelowy jest to najczęściej okolica kanału.

Najtrudniej jest zdiagnozować elektromiograficznie nerw strzałkowy, aczkolwiek ucisk w okolicy tzw. gęsiej stopki czyli bocznie i poniżej kolana jest tez wyraźnie oznaczany i świadczy o tym, że jakaś nieprawidłowość dzieje się w tej okolicy. 

Istnieją jeszcze inne miejsca, w których nerw może być uciśnięty – zarówno pośrodkowy jak i promieniowy czy łokciowy.  W każdym przypadku badanie EMG wskazuje – jeżeli nie precyzyjnie punkt ucisku – miejsce czy obszar, w którym należy poszukiwać tego punktu. Wykonuje się wtedy inne badania diagnostyczne, które pozwalają na zlokalizowanie ucisku.

Czemu służą te wszystkie działania?  (Diagnostyka – i co dalej?)

Utrzymujący się, stały ucisk na nerw, doprowadza do jego destrukcji: nie tylko do zaburzenia jego funkcji ale tez jego struktury. Jeżeli struktura nerwu zostanie zaburzona dojdzie do jego degeneracji. Często są to zmiany nieodwracalne i ubytek funkcji jest trwały. Dlatego tez należy dążyć do szybkiej diagnostyki takiego ucisku i doprowadzenia do jego zmniejszenia. Najczęściej jest to droga chirurgiczna, czyli operacyjne odbarczenie nerwu – odsłonięcie go, znalezienie miejsca i struktury, która uciska nerw i spowodowanie aby ten ucisk ustąpił.

Jest wiele rodzajów zabiegów – najczęściej wykonuje się je korzystając ze sprzętu endoskopowego, by ocenić nerw na większej odległości od miejsca ucisku , tak by ewentualne inne poziomy ucisku też zostały odbarczone. Ma to ogromne znaczenie dla zachowania funkcji zarówno ruchowej jak i czuciowej nerwu.