Leczenie bólu
Wskazania do leczenia bólu
Bóle głowy
- migreny,
- napięciowe bóle głowy.
Bóle twarzy
Bóle w przebiegu choroby nowotworowej
Neuralgie obwodowe
- neuralgie popółpaścowe,
- neuralgie n. trójdzielnego,
- neuralgie nerwów potylicznych.
Bóle neuropatyczne
Bóle poamputacyjne (fantomowe)
Nerwobóle szyjno-ramienne
Bóle pleców i barków
Bólowe zespoły kręgosłupa
- dyskopatie,
- rwa kulszowa,
- bóle korzeniowe.
Zespoły bólowe w przebiegu chorób zwyrodnieniowych stawów
Zespoły bólowe w przebiegu osteoporozy
Ostre bóle mięśniowe
Bóle pourazowe
Zespoły bólowe w przebiegu schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego
Leczenie wspomagające w przypadku rehabilitacji ruchowej
Charakterystyka dolegliwości bólowych
Ból w organizmie człowieka pełni wszechstronną rolę. W przypadku urazu, choroby (zawał, kolka nerkowa, perforacja wrzodu żołądka, nadciśnienie tętnicze, …) pozwala na zlokalizowanie patologii, ogranicza ruchy pacjenta zapobiegając dodatkowym urazom i zmusza do pójścia do lekarza i rozpoczęcia interwencji diagnostyczno-terapeutycznej. Nagle występujący ból jest zawsze ostrzeżeniem przed rozwijającym się procesem chorobowym i nigdy nie powinien być lekceważony, należy podjąć dalsze działania mające na celu wyjaśnienie jego charakter. Każdy ból nawet już zdiagnozowany prowadzi do powikłań praktycznie za strony każdego układu (oddechowego, sercowo-naczyniowego, pokarmowego, immunologicznego, …) oraz do poważnych zmian w zachowaniu pacjenta powodując zmęczenie, przygnębienie, zaburzenia osobowości uaktywnia zaburzenia depresyjne i samobójcze. Każdy rodzaj bólu powinien być odpowiednio leczony. Łagodzenie bólu ostrego występującego bezpośrednio po urazie i w nagłych zachorowaniach należy podporządkować procesom diagnostyki i zakończyć postawieniem odpowiedniego rozpoznania ostatecznego a następnie rozpocząć leczenie przyczynowe. Pacjentów zdiagnozowanych nie można pozostawić samych sobie z bólem. Jest to szczególna grupa chorych, w której znany jest już powód dolegliwości, leczenie mające na celu usunięcie przyczyny zostało rozpoczęte, ale nie zawsze dochodzi do zmniejszenia dyskomfortu pacjenta. Ten rodzaj bólu jest kaskadą przykrych doznań i cierpienia prowadząc do przejścia bólu ostrego w przewlekły. Życie z bólem przewlekłym wyzwala powikłania ogólnoustrojowe, unieruchomienia pacjenta w domu, ograniczenia jego aktywności wyłączenia ze społeczności. Leczenia bólu jest trudne i niejednokrotnie całkowita jego eliminacja jest niewykonalna. Podstawą rozpoczęcia terapii jest zawsze postawianie rozpoznania, następnie podjęcie leczenia przyczynowego i na samym końcu włączenie objawowej terapii przeciwbólowej. Wybór leczenia (terapii) mnogość leków i metod zmusza do wyznaczenia takiego kierunku, który byłby optymalny dla pacjenta – dawał największą satysfakcję i jednocześnie powodował jak najmniej objawów niepożądanych.
Pacjenci nie biorą pod uwagę tego, że leczenie bólu, jak każda terapia ma swoje ograniczenia oraz powikłania mogące zagrażać życiu. Samodzielne, niekontrolowanie przyjmowanie leków oraz poddawanie się niesprawdzonym sposobom terapeutycznym niesie za sobą często przykre konsekwencje dla pacjenta. Znalezienie optymalnego sposobu terapii, zestawu leków, wymaga niejednokrotnie poświęcenia dużo czasu, a od pacjenta oczekuje się systematyczności i dokładniej obserwacji skutków wprowadzonej terapii. Nie zawsze udaje się wyeliminować ból całkowicie, zawsze należy się liczyć z niekorzystnym i toksycznym działaniem leków. Celem odpowiednio dobranej terapii jest ograniczenie niekorzystnego wpływu środków farmaceutycznych na organizm, wyeliminowanie lub redukcja dyskomfortu oraz doprowadzenie do zwiększonej aktywności pacjenta.
Metody leczenia bólu
Farmakoterapia (podawania leków doustnie, w postaci plastrów, donosowo). Terapia w postaci zastrzyków znajduje ograniczone zastosowanie w bólu przewlekłym i należy ją ograniczyć, ze wskazaniem na pacjentów leżących w szpitalu.
Metody interwencyjne (zabiegowe) – mające na celu zniszczenie dróg przewodzenia bólu i tym samym ograniczenie farmakoterapii.
Farmakoterapię stosuje się w ponad 90% wszystkich dolegliwości. Jest ona dobierana indywidualnie w każdym przypadku biorąc pod uwagę rodzaj bólu, stan pacjenta, choroby towarzyszące i dotychczasowe leczenie. Zwykle stosuje się jednocześnie kilka leków aby uzyskać ich synergistyczne (wspólne i zwiększone ) działanie przeciwbólowe. Bardzo często oprócz typowych analgetyków (leków przeciwbólowych) włącza się preparaty mające zastosowanie w terapii innych chorób (leki przeciwdrgawkowe, przeciwdepresyjne, rozluźniające mięśnie, nasenne, poprawiające ukrwienie i wiele innych). Niejednokrotnie celem farmakoterapii jest ograniczenie i odstawienie niesteroidowych leków przeciwbólowych – grupy leków, których pacjenci nadużywają, często stosują bez należytej kontroli i staranności, a właśnie to one powodują najwięcej powikłań u pacjentów podczas przewlekłego przyjmowania.
Metody interwencyjne polegają na wstrzyknięciu w odpowiednie miejsce (staw, okolice nerwów, mięśni, okolica okołokręgosłupowa) leku lub środka, który rozwijając działanie miejscowe prowadzi do ograniczenia odczuwania dolegliwości bólowych. Podobne działanie maja metody, w których ból jest redukowany przy użyciu metod fizycznych – termolezja, kriolezja, elektrostymulacja. Metody interwencyjne wykonywane są z użyciem specjalistycznej aparatury w ośrodkach, które dysponują odpowiednimi metodami kontroli miejsca podawania leku (wykonywania zabiegu) – aparat rentgenowski, ultrasonograficzny lub tomografia komputerowa.
Nie pominięcia są metody wspomagające terapię bólu takie jak: rehabilitacja i fizykoterapia, akupunktura, metody relaksacyjne i psychoterapia. Bardzo często ustawienie odpowiedniej terapii przeciwbólowej wymaga zaangażowania wielu specjalistów: lekarzy zabiegowych, neurologów, reumatologów, anestezjologów, radiologów, rehabilitantów, psychiatrów i psychoterapeutów.