Amputacja opuszki palca u dzieci

Utrata opuszki palca to traumatyczne przeżycie dla dziecka i ogromne zmartwienie dla rodziców. Opiekunowie przejmują się przyszłością swojej pociechy – zwłaszcza tym, czy jest szansa, że palec nie będzie utrudniał dziecku normalnego funkcjonowania na co dzień w szkole i w późniejszym wieku w pracy. Szanse na zachowanie funkcjonalności i estetyki palca zależą przede wszystkim od rodzaju urazu, czy palec uległ zmiażdżeniu, a opuszka oderwana. Co należy wiedzieć o amputacji opuszki palca u dzieci?

Przyczyny amputacji opuszki palca u dzieci

Urazy opuszek palców u małych dzieci spowodowane są najczęściej przez wszelkie narzędzia, znajdujące się w zasięgu malucha, które mogą doprowadzić do zmiażdżenia kończyny pomiędzy dwiema powierzchniami dociskanymi z dużą siłą. Zwykle spotykamy się ze zgnieceniem palca w drzwiach samochodu lub w furtce ogrodowej. Do amputacji opuszki palca u dzieci może dojść podczas korzystania z zabawek i sprzętów ogrodowych, takich jak huśtawki czy leżaki. Przebieg takich urazów jest różny – może dojść do zmiażdżenia opuszki z paznokciem lub do złamania paliczka z zachowaniem ciągłości przynajmniej fragmentów skóry. Są też przypadki, które prowadzą do całkowitego odcięcia opuszki lub części paliczka i wtedy mamy do czynienia z amputacją.

Amputacja chirurgiczna czy samodzielne gojenie się urazu?

Dr Tomasz Matuszewski z Model Med w Warszawie uważa, że nie należy pochopnie dokonywać tzw. amputacji chirurgicznej uszkodzonego palca. Dzieci mają nieprawdopodobną zdolność regeneracji, zwłaszcza w wieku od 2 do 6 lat i uszkodzone tkanki wbrew wszelkim regułom, potrafią się odbudować, nawet po tzw. replantacji bezpośredniej (bez połączenia naczyń). Jeśli odcięty fragment opuszki zostanie przyszyty w miejsce, z którego odpadł, to można liczyć na to, że dojdzie do takiego wygajania się kikuta poamputacyjnego, że kość, która jest pod spodem, zostanie pokryta i strata długości opuszki będzie minimalna. W rzadkich przypadkach może dojść nawet do spontanicznego przywrócenia krążenia w tej części palca. Dotyczy to zarówno opuszek odciętych, jak i zmiażdżonych. Postawa wyczekująca jest według dr. Matuszewskiego najlepszym rozwiązaniem, nawet tam, gdzie wydaje się, że nie ma szans na odtworzenie zdrowej tkanki, bo pojawiła się martwica przyszytego fragmentu. W najgorszym wypadku może dojść do zakażenia i pojawienia się odczynu ropnego. Wówczas konieczne jest aktywne postępowanie chirurgiczne. Takie sytuacje zdarzają się jednak wyjątkowo rzadko.

Jak wygląda replantacja opuszki palca u dzieci?

Zabieg polega na dokładnym oczyszczeniu i prawidłowym ustawieniu względem siebie odciętych części oraz ich przyszyciu. Często zdarza się, że rodzice zgłaszający się z dzieckiem do szpitalnego oddziału ratunkowego, słyszą, że fragment odciętego palca nie nadaje się do przyszycia, a palec trzeba natychmiast amputować. Zdaniem naszego specjalisty nie należy się na to od razu zgadzać, ponieważ takie postępowanie oznacza zamknięcie drogi do dalszej terapii i przywrócenia maksymalnej funkcjonalności palca. Prawidłowo wykonana replantacja, wykonana z największą precyzją, daje bardzo dużą szansę na wygojenie palca z minimalną utratą tkanek. Dzięki temu można uniknąć wtórnych zabiegów rekonstrukcyjnych i doprowadzić palec do stanu akceptowalnego zarówno z punktu widzenia funkcjonalnego, jak i estetycznego.