Amputacja opuszki i paliczka dalszego u dorosłych

Amputacja palca u dorosłych najczęściej dotyczy urazów zawodowych, które zdarzają się tam, gdzie obsługiwane są maszyny wirujące albo urządzenia tnące, mogące wciągnąć rękę i spowodować uszkodzenie opuszek palców. Urazy tego rodzaju zdarzają się również u osób, które próbują samodzielnie naprawiać niektóre sprzęty domowe, np. pralkę, która w tylnej części posiada wirnik. Wypadki tego rodzaju zdarzają się również podczas obsługi kosiarki ogrodowej albo naprawy wirnika przy chłodnicy samochodowej. Jak wygląda postępowanie chirurgiczne po urazie opuszki i paliczka dalszego u dorosłych?

Replantacja po amputacji opuszki i paliczka dalszego

Amputacja opuszki i paliczka dalszego to sytuacja, gdy dochodzi do odcięcia końca palca na poziomie połowy paliczka dystalnego wraz z częścią kostną i paznokciem. Jeżeli część odcięta nie jest zmiażdżona lub poszarpana, to możliwe jest podjęcie próby jej replantacji przez chirurga ręki, czyli przyszycie fragmentu palca na swoje miejsce. W rzadkich przypadkach można dokonać replantacji opuszki i paliczka z zespoleniem naczyniowym – wymaga to specjalistycznego ośrodka i umiejętności wyższego rzędu od lekarza operującego. Są to kompetencje z zakresu mikrochirurgii naczyniowej.

Przeszczep wolny opuszki palca

Jak podkreśla dr Tomasz Matuszewski, w klinice Model Med w Warszawie zawsze w ramach zaopatrywania takiego urazu, unikamy radykalnych zabiegów, które mogłyby doprowadzić do dalszego skracania palców. Jeżeli nie ma możliwości wykonania replantacji z zespoleniem naczyniowym, traktujemy tę część (zwłaszcza jeśli jest niewielka, bez kości albo z małym jej fragmentem) jako wolny przeszczep i dokonujemy replantacji bezpośredniej, która polega na przyszyciu tkanki bez połączenia naczyń, ale z zachowaniem wszelkich zasad dotyczących orientacji, zapewniając wysoki stopień atraumatyczności zabiegu. Podjęcie próby takiego przeszczepu jest ważne dlatego, że w niektórych przypadkach zdarza się, że opuszka palca czy fragment paliczka ulegają wgojeniu. Dzięki temu ubytek tkanek jest minimalny, funkcja palca zachowana, a czas leczenia niedługi. Nie zdarza się to często u osób dorosłych, ale jest możliwe, dlatego wychodzimy z założenia, że nie należy pozbawiać Pacjenta takiej możliwości.

Proces gojenia po odcięciu opuszki palca

Powikłaniem po wolnym przeszczepie opuszki może być martwica przyszytego fragmentu tkanki. Wg dr. Matuszewskiego w takiej sytuacji wskazane jest jak najdłuższe zachowanie martwiczego strupa, ponieważ pod nim może dochodzić do ziarninowania i „napełzania” zdrowego naskórka, co może przyczynić się do zmniejszenia zakresu amputacji wtórnej. Jeżeli rana jest zakażona (pojawia się ropa) i nie da się jej w ciągu krótkiego czasu oczyścić, doprowadzając do aseptyczności, to rozwiązaniem jest amputacja opuszki i paliczka dalszego oraz ewentualne podjęcie leczenia rekonstrukcyjnego. Jeśli natomiast strup jest suchy, to często można utrzymywać go przez kilka tygodni po to, żeby pod nim wytworzyła się jak największa ilość zdrowej tkanki z nowym naskórkiem. Wówczas nawet jeżeli po usunięciu strupa nadal występuje ubytek lub odsłonięty kikut kostny, to zabieg rekonstrukcyjny takiej „wstępnie zagojonej” opuszki jest łatwiejszy, a strata długości palca mniejsza. Dzięki takiemu postępowaniu można zachować większą funkcjonalność oraz estetyczniejszy wygląd dłoni.