Złamania kości śródręcza – przyczyny, leczenie i możliwe konsekwencje
Złamania kości śródręcza występują zarówno podczas uprawiania sportu u osób aktywnych fizycznie, jak i w wyniku zwykłych wypadków. Leczenie zależy od rodzaju złamania, jego lokalizacji i stopnia przemieszczenia kości. Dr Tomasz Matuszewski – specjalista chirurgii ręki – wyjaśnia, jak przebiega diagnostyka i leczenie takich urazów.
Najczęstsze mechanizmy złamania śródręcza
Złamania kości śródręcza powstają najczęściej w dwóch mechanizmach:
- uderzenie zamkniętą pięścią o przeszkodę, np. w ścianę – to tzw. złamanie bokserskie, które zwykle dotyczy czwartej i piątej kości śródręcza; złamania te mają charakter zmiażdżeniowy;
- złamanie ze skręceniem, czyli uraz połączony z ruchem skrętnym – w takich przypadkach dochodzi często do spiralnych złamań trzonów kości – złamanie to może wiązać się z przemieszczeniem odłamów – najczęściej w osi długiej kości.
Trudności w leczeniu zachowawczym złamań kości śródręcza
W przypadku złamań zmiażdżeniowych, nastawienie i unieruchomienie zachowawcze są bardzo trudne. Dochodzi bowiem do zmiażdżenia części paliczka i zagięcia kątowego w dół głowy końca dalszego kości śródręcza. Leczenie zachowawcze w tym przypadku jest problematyczne, ponieważ trzeba jednocześnie:
- ustawić palec w pozycji wymuszonej (zgiętej),
- zapewnić podparcie w miejscu złamania.
Takie postępowanie często kończy się niepełnym wyprostem czwartego lub piątego palca, co utrudnia normalne funkcjonowanie ręki. Dlatego właśnie tego typu złamania są wskazaniem do leczenia operacyjnego – mniej lub bardziej rozległego, w zależności od sytuacji.
Leczenia operacyjne złamań kości śródręcza
Operacyjne leczenie złamań kości śródręcza może obejmować takie metody, jak:
- nastawienie pod kontrolą RTG i zablokowanie grotem, czyli cienkim prętem;
- otwarta repozycja i zespolenie za pomocą śrub lub płytki i śrub.
Wybór metody zależy od konkretnego przypadku i może być dokonany dopiero w trakcie zabiegu.
Złamania spiralne z reguły nie stanowią większego problemu, o ile nie są wieloodłamowe. W większości przypadków można je prawidłowo nastawić. Jednak bardzo ważne jest takie ustawienie odłamu dalszego w stosunku do odłamu bliższego, żeby nie było przemieszczenia kątowego.
Czasem takie przemieszczenie jest trudne do zauważenia na zdjęciu RTG, ale po zagojeniu może pojawić się problem funkcjonalny spowodowany zaburzeniem osi – podczas zamykania dłoni czy tworzenia pięści złamany palec może krzyżować się z sąsiednim. To często wymaga ponownej operacji, która bywa trudniejsza.
Kiedy leczenie operacyjne to „złoty standard”, a kiedy wystarcza rehabilitacja?
W przypadku wieloodłamowych złamań trzonów kości, operacja jest najczęściej najlepszym rozwiązaniem. Lekarz ustawia wtedy odłamy pod kontrolą wzroku i stabilizuje je, jeśli to możliwe – płytką. Gdy nie da się użyć płytki, stosuje się pętle utrzymujące odłamy w osi. Choć w takich przypadkach konieczne jest dłuższe unieruchomienie, to dobrze przeprowadzona operacja daje szansę na bardzo dobre funkcjonowanie ręki.
Złamanie kości śródręcza nie zawsze wymaga zabiegu. Jeśli przemieszczenie jest niewielkie, czasem udaje się je skorygować je podczas rehabilitacji. Niewielkie krzyżowanie palców nie zawsze powoduje wyraźny problem funkcjonalny. Wiele osób z czasem przyzwyczaja się do takiego stanu i akceptuje go jako nową normę.
