Przepuklina pępkowa u dzieci – kiedy obserwować, a kiedy operować?

Przepuklina pępkowa to częsta przypadłość wieku niemowlęcego, która zazwyczaj ustępuje samoistnie. W niektórych przypadkach może jednak wymagać leczenia chirurgicznego, zwłaszcza gdy nie zanika z wiekiem lub pojawiają się dodatkowe dolegliwości. Wyjaśniamy, jak rozpoznać przepuklinę pępkową, kiedy warto ją obserwować, a kiedy wskazana jest operacja.

Czym jest przepuklina pępkowa i kiedy się pojawia?

Przepuklina pępkowa to wada wynikająca z niezarośnięcia pierścienia pępkowego. Może mieć różną wielkość – od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów – i bywa widoczna już w pierwszych dniach życia dziecka, po odpadnięciu kikuta pępowiny.

Do około 6. miesiąca życia u większości niemowląt obserwuje się stopniowe zmniejszanie się przepukliny, szczególnie gdy dziecko zaczyna się więcej poruszać – przewracać, siadać, napinać mięśnie brzucha.

Czy plastrowanie pępka może zniwelować przepuklinę?

W tym okresie niektórzy rodzice stosują tzw. plastrowanie pępka – czyli zaklejanie skóry nad pępkiem plastrami, by zamknąć pierścień pępkowy i ewentualnie opróżnić worek przepuklinowy. Choć metoda ta bywa popularna, jej skuteczność nie została jednoznacznie potwierdzona naukowo. Należy także uważać na objawy niepożądane – jak niepokój dziecka, wymioty czy bolesność – i w razie ich wystąpienia natychmiast przerwać plastrowanie.

Operacja przepukliny pępkowej – wskazania

Po ukończeniu 6. miesiąca życia przepuklina zwykle już się nie zmniejsza. W przypadku:

• bardzo małych przepuklin (do 5 mm) – zazwyczaj nie ma potrzeby interwencji chirurgicznej,
• średnich (do 1 cm) – operacje nie są obowiązkowe, ale mogą być wykonywane ze względów estetycznych, np. u dziewczynek.

Operację można rozważyć profilaktycznie, biorąc pod uwagę, że w przyszłości – np. podczas ciąży lub ćwiczeń siłowych – może dojść do poszerzenia pierścienia pępkowego.

W przypadku przepuklin większych niż 1 cm istnieją względne wskazania do zabiegu, ponieważ do worka przepuklinowego może wsuwać się pętla jelitowa, co niesie ryzyko uwięźnięcia, bólu czy uszkodzenia ściany jamy brzusznej.

Na czym polega zabieg usuwania przepukliny pępkowej u dzieci?

Operacja zamknięcia pierścienia pępkowego jest zabiegiem planowym wykonywanym w znieczuleniu ogólnym. Cięcie chirurgiczne prowadzi się:

• okalająco nad lub pod pępkiem,
• lub bezpośrednio nad pierścieniem pępkowym.

Zamknięcie przepukliny odbywa się poprzez założenie szwu ciągłego lub metodą dachówkowatą – czyli poprzez nałożenie brzegów powięzi jeden na drugi. Powikłania po takim zabiegu są rzadkie. U części pacjentów, zwłaszcza starszych dzieci, może jednak dojść do nawrotu.

Po niepowikłanej operacji nie ma szczególnych zaleceń dietetycznych. Zaleca się jednak unikanie wysiłku fizycznego przez około miesiąc i dbanie o prawidłowe gojenie rany.