Problem z napletkiem u dziecka i nastolatka – kiedy zgłosić się do chirurga?

Problemy z napletkiem to częsta przyczyna wizyty dziecka u chirurga dziecięcego. W wielu przypadkach wystarczy obserwacja i odpowiednia higiena, ale czasem konieczne jest leczenie – zachowawcze lub operacyjne. Nasz ekspert wyjaśnia, na czym polega problem i kiedy warto skonsultować się ze specjalistą.

Jak rozwija się napletek u dziecka?

Napletek u płodu jest naturalnie przyklejony do żołędzi. Po urodzeniu, wraz z rozwojem dziecka, stopniowo się odkleja i można go odprowadzić poza żołądź. To proces ciągły, który może zakończyć się w okresie przedszkolnym, ale także dopiero w wieku nastoletnim – kiedy pojawiają się regularne erekcje.

Jeśli nie występują niepokojące objawy, nie ma potrzeby przyspieszania tego procesu. Dawniej często wykonywano odklejanie napletka u małych dzieci. Dziś wiadomo, że nie ma takiej potrzeby, o ile dziecko nie ma dolegliwości.

U starszych dzieci warto rozpocząć samodzielne ćwiczenia odprowadzania napletka, najlepiej w ciepłej wodzie. W niektórych przypadkach można też stosować miejscowo maści sterydowe. Ich celem jest delikatne poszerzenie napletka, aby można go było bezboleśnie odprowadzić. Takie leczenie jest bezpieczne, jeśli stosuje się maść wyłącznie miejscowo i z przerwami (np. miesiąc stosowania, potem tydzień lub dwa przerwy).

Kiedy napletek wymaga leczenia?

W okresie dojrzewania penis powiększa się pod wpływem hormonów, a oprócz funkcji oddawania moczu zaczyna pełnić również funkcję seksualną. Nastolatkowie sami orientują się, że coś jest nie tak, bo napletek im przeszkadza lub sprawia ból – i coraz częściej to właśnie oni są inicjatorami wizyty u lekarza.

Objawy, które mogą świadczyć o problemach z napletkiem, to m.in.:

• nawracające ropne stany zapalne z gęstym wyciekiem spod napletka,
• trudności w oddawaniu moczu (np. bardzo cienki strumień lub tzw. balonikowanie napletka),
• nawracające infekcje dróg moczowych,
• obecność dużych zbiorników mastki pod napletkiem.

Łagodne zapalenia napletka (zaczerwienienie, obrzęk) są częste i zwykle ustępują po kilku dniach. Leczenie polega na codziennej higienie w ciepłej wodzie, nasiadówkach z kory dębu lub rumianku oraz okładach z łagodnych środków odkażających, np. Octeniseptu.

Na czym polega zabieg odklejenia lub redukcji napletka?

Czasem napletek trzeba odkleić z powodów estetycznych lub zdrowotnych. Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym, po uprzednim zastosowaniu maści znieczulającej (np. Emla). Chirurg odkleja napletek tępo, szybkim ruchem. Następnie stosuje się żel z lidokainą lub natłuszczającą maść z parafiną.

Po takim zabiegu trzeba codziennie odprowadzać napletek, podawać dziecku lek przeciwbólowy, przemywać miejsce ciepłą wodą lub delikatnym środkiem odkażającym i stosować tłustą maść. Brak codziennej pielęgnacji grozi ponownym przyklejeniem napletka już w pierwszym tygodniu.

Jeśli napletek ma zwężającą się bliznę (np. po wcześniejszych zabiegach lub urazach), pojawia się tzw. liszaj twardzinowy (BXO) lub występuje funkcjonalne zwężenie u nastolatków – konieczna może być operacja. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Polega on na usunięciu 1/3 do 1/2 napletka oraz podcięciu krótkiego wędzidełka. Ranę zszywa się szwami wchłanialnymi.

Po operacji chłopiec nie powinien ćwiczyć fizycznie. Trzeba regularnie natłuszczać napletek i żołądź. Po tygodniu należy rozpocząć ćwiczenia odprowadzania napletka. Ich brak może spowodować powstanie blizny, która znów doprowadzi do stulejki.

Powikłania i nawroty – czy są częste?

Powikłania po operacji napletka występują rzadko. Najczęstsze to:

• opuszczenie szwu,
• krwiak w tkance podskórnej.

Nawroty zdarzają się w kilku procentach przypadków. Wtedy zwykle trzeba powtórzyć zabieg. Uszkodzenie żołędzi lub cewki moczowej to sytuacje wyjątkowo rzadkie.

Jeśli masz wątpliwości, czy rozwój napletka u dziecka przebiega prawidłowo – warto skonsultować się z chirurgiem. Wiele problemów można rozwiązać bezboleśnie i bez operacji, jeśli zareagujesz na czas.