Objawy zespołu cieśni nadgarstka. Czy jeżeli mam takie objawy, to znaczy, że to schorzenie mnie dotyczy?

Na temat zespołu cieśni nadgarstka funkcjonuje wiele mitów. Objawy takich dolegliwości, jak reumatoidalne zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów czy ucisk nerwu w kręgosłupie szyjnym, często interpretowane są jako zespół cieśni nadgarstka. Tymczasem schorzenie to wynika z ucisku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka, a jego głównym symptomem jest drętwienie palców. Na co zwrócić uwagę, gdy podejrzewamy u siebie zespół cieśni nadgarstka? Jak odróżnić je od innych schorzeń?

Zespół cieśni nadgarstka – przyczyny

Zespół cieśni nadgarstka to patologia dotycząca nerwu pośrodkowego nadgarstka. Nerw ten odpowiada za czucie i motorykę kciuka, palca wskazującego, palca środkowego oraz części palca serdecznego, a także części dłoni poniżej tych palców.

Włókna nerwu pośrodkowego wychodzą z komórek, które znajdują się w rdzeniu kręgowym. W splocie barkowym mieszają się z włóknami z innych poziomów kręgosłupa szyjnego i dalej są prowadzone jako nerw otoczony wspólną osłonką. Nerw ten przebiega po przyśrodkowej stronie ramienia, na przedramieniu i wnika poprzez kanał nadgarstka do dłoni.

Kanał nadgarstka to struktura kostno-ścięgnista, która nie ma zdolności do rozciągania. Gdy dochodzi do wzrostu ciśnienia w tym odcinku, np. z powodu obrzęku ścięgien, zbierającego się płynu lub z innych powodów, dochodzi do uciśnięcia nerwu. Wówczas mogą zacząć pojawiać się objawy zespołu cieśni nadgarstka.

Charakterystyczne objawy dla zespołu cieśni nadgarstka

Pierwszym objawem zespołu cieśni nadgarstka jest okresowe drętwienie palców. Na początku dolegliwości nie są bardzo uciążliwe i zwykle nie drętwieją wszystkie palce na raz. Jeżeli ucisk w kanale nadgarstka z jakiegoś powodu się zwiększa (np. na skutek kumulacji płynów w czasie ciąży lub w okresie menopauzalnym), to objawy narastają szybciej. Silny obrzęk może w ciągu kilku tygodni doprowadzić do odczuwania stałego zdrętwienia albo pojawiania się drętwienia wielokrotnie w ciągu doby.

Drętwienie palców najczęściej odczuwane jest nocą. Powodem nie jest większe narażenie nerwu na ucisk czy obciążenie, ale wyciszenie innych bodźców, docierających do pacjenta. Wieczorem bardziej wsłuchujemy się w swój organizm i dlatego wyraźniej odczuwamy różne dolegliwości. Zespołowi cieśni nadgarstka może towarzyszyć bezsenność, spowodowana tym, że zarówno drętwienie, jak i pojawiający się ból, wynikający z ucisku nerwu, budzą pacjenta i nie pozwalają mu spać. Dolegliwości wpływające na zaburzenie snu wymagają niezwłocznej porady lekarskiej.

Rzadziej objawem zespołu cieśni nadgarstka jest osłabienie chwytu ręki i siły kciuka. Symptom ten zazwyczaj wyprzedza drętwienie albo pojawia się przy bardzo dyskretnym drętwieniu jednego lub dwóch palców. Wynika to z lokalizacji ucisku, który w przypadku osłabienia chwytu ręki jest największy w miejscu odejścia gałązki ruchowej na kciuku.

Powyższe dolegliwości to klasyczne objawy zespołu cieśni nadgarstka. Należy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że nie zawsze występują one w takim samym natężeniu. Istnieje też grupa objawów, które błędnie kojarzone są z zespołem cieśni nadgarstka, a tymczasem dotyczą zupełnie innych schorzeń.

Jak nie zespół cieśni nadgarstka, to co? Na co mogą wskazywać moje objawy?

Drętwienie jednego palca czy ból w nadgarstku w nieokreślonym miejscu nie są objawami zespołu cieśni nadgarstka. Dolegliwości te wymagają dokładniejszej diagnostyki, ponieważ mogą być to zmiany zwyrodnieniowe stawu lub stawów, zmiany pochewek ścięgnistych, stan zapalny, przeciążenie lub zmiana o charakterze łagodnego nowotworu.

Drętwienie pojedynczego palca czy części ręki może wynikać z ucisku na wyższym poziomie, np. na przedramieniu, w okolicy splotu barkowego lub w kręgosłupie szyjnym. Aby określić przyczynę, konieczna jest odpowiednia diagnostyka, która powinna obejmować badanie przewodnictwa nerwowego. W przypadku klasycznych objawów zespołu cieśni nadgarstka, badanie to nie jest wymagane. Celem badania przewodnictwa nerwowego jest wykluczenie ewentualnych współistniejących patologii uciskowych nerwu, np. ucisku nerwu na przedramieniu, który może towarzyszyć zespołowi cieśni nadgarstka. Niewykonanie tego badania może rodzić błędy diagnostyczne.

W przypadku występowania bólu nadgarstka konieczne jest zdjęcie rentgenowskie, aby wykluczyć ewentualne zmiany w układzie kostnym. Cenne jest też badanie USG, które pozwala wykryć zmiany zwyrodnieniowe stawów, a także określa przebieg nerwu w kanale nadgarstka oraz poza kanałem. Badanie to powinno zostać wykonane aparatem ultrasonograficznym o wysokiej częstotliwości, który umożliwia dobre uwidocznienie nerwu.

Dolegliwości bólowe rąk mogą także wynikać z choroby zwyrodnieniowej stawów. Staw, znajdujący się u podstawy kciuka, jest trzecim w kolejności stawem u człowieka, który najczęściej ulega zwyrodnieniu. Jest on bardzo eksploatowany przez człowieka – każdy ruch ręki przekłada się na ruchy odwodzenia i przywodzenia kciuka. Jeśli w stawie kciuka występują zmiany, mogą powodować silne dolegliwości. Podstawowym badaniem w tym przypadku jest RTG.

Kiedy udać się do chirurga ręki?

Z dolegliwościami nadgarstka nie trzeba od razu kierować się do specjalisty chirurgii ręki. Pierwszym krokiem powinna być wizyta u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który wykona niezbędną diagnostykę, pozwalającą na wykluczenie m.in. chorób zapalnych, np. reumatoidalnego zapalenia stawów. Chorobę tę można rozpoznać na podstawie badań biochemicznych, zdjęć RTG oraz USG.

W momencie gdy okaże się, że zmiany u nas występujące wskazują na zespół cieśni nadgarstka, należy udać się do specjalisty chirurgii ręki. Decydując się na leczenie u innego specjalisty, należy najpierw wykluczyć zmiany, dotyczące ucisku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Zdarza się, że neurochirurdzy (po przeprowadzeniu rezonansu magnetycznego) stawiają diagnozę zmian uciskowych w odcinku szyjnym i kwalifikują pacjenta do zabiegu kręgosłupa szyjnego, bez zbadania zmian na innych poziomach nerwu pośrodkowego.

Zdaniem dr. n. med. Tomasza Matuszewskiego, nie powinno się wykonywać zabiegów na kręgosłupie szyjnym bez wykluczenia patologii w kanale nadgarstka, jeżeli głównym objawem występującym u pacjenta jest drętwienie rąk. Badanie elektromiograficzne (EMG) jest w tym przypadku badaniem kluczowym – pozwala wyraźnie zróżnicować poziom ucisku, a w przypadku, gdy komponenty są złożone, wskazać obydwa źródła ucisku (zarówno w kanale nadgarstka, jak i w kręgosłupie szyjnym).

Jeśli podejrzewasz, że zespół cieśni nadgarstka Cię dotyczy, skontaktuj się ze specjalistami chirurgii ręki w Klinice Model Med w Warszawie.