Dodatkowy palec u noworodka, czyli polidaktylia

Dodatkowy palec u noworodka budzi niepokój rodziców. Dlatego warto podkreślić, że tzw. polidaktylia najczęściej nie wskazuje na żadną poważną chorobę, choć zawsze wymaga szczegółowej diagnostyki. Polidaktylię leczy się chirurgicznie. W klinice Model Med korekcję dodatkowych palców wykonuje dr n. med Tomasz Matuszewski – doświadczony ortopeda chirurg ręki i specjalista chirurgii plastycznej.

Czym jest polidaktylia?

Polidaktylia u noworodków to jedna z wad wrodzonych kończyn. Występuje dość często – raz na około 500-1000 urodzeń, głównie u chłopców.

Dodatkowe palce (lub tylko ich zawiązki) mogą rozwinąć się u stóp i rąk, symetrycznie bądź pojedynczo. W większości przypadków polidaktylia przybiera postać dodatkowego kciuka lub szóstego palca, choć niekiedy u jednej kończyny wykształca się kilka nadliczbowych palców.

Wyróżnia się dwa podstawowe typy wielopalcowości:

• polidaktylia typu A – dodatkowe palce nie różnią się od pozostałych budową ani funkcjonalnością,
• polidaktylia typu B – dodatkowe palce nie mają szkieletu kostnego, to tkanki miękkie (fałd skórno-mięśniowy).

Jeśli dodatkowe palce są zrośnięte z sąsiadującymi cienką szypułą skórną, mówi się o polisyndaktylii.

Czy polidaktylia jest dziedziczna?

Polidaktylia u noworodka może być wadą dziedziczną, jednak znacznie częściej występuje sporadycznie w wyniku mutacji genu lub genów albo, rzadziej, aberracji chromosomowej (nieprawidłowości na etapie dzielenia się komórek). Uważa się, że na rozwój dodatkowych palców wpływają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Z tych ostatnich wymienić należy:

• alkohol,
• dym tytoniowy,
• promieniowanie jonizujące,
• infekcje (np. toxoplasma gondii, różyczka, cytomegalia, herpeswirusy),
• niektóre leki (nasenne, przeciwpadaczkowe, przeciwzakrzepowe, cytostatyki, antybiotyki).

Ryzyko rozwoju wad wrodzonych kończyn wzrasta szczególnie w I trymestrze ciąży, ponieważ to właśnie w tym czasie kształtują się ręce i nogi dziecka (do ok. 7. tygodnia ciąży). Jako że polidaktylia rozwija się we wczesnym etapie życia płodowego, można ją szybko rozpoznać z pomocą badania ultrasonograficznego (zwykle w USG „połówkowym” wykonywanym między 18. a 20. tyg. ciąży). Wyjątkiem są bardzo małe i szczątkowe deformacje, które ujawniają się dopiero po porodzie.

Dodatkowy palec u noworodka – co dalej?

Po rozpoznaniu polidaktylii u noworodka, określa się wielkość deformacji oraz to, czy ma ona postać izolowaną czy też mnogą, wskazującą na zespół wad wrodzonych, jak np.:

• zespół Pataua (trisomia 13 chromosomu),
• zespół Meckela-Grubera,
• zespół Ellisa-van Crevelda,
• zespół Laurence’a-Moona-Biedla,
• zespół Rubinsteina-Taybiego.

Chociaż na ogół występowanie dodatkowego palca stanowi autonomiczny twór, należy to potwierdzić badaniami. W tym celu przeprowadza się konsultacje specjalistyczne u neonatologa, genetyka klinicznego i chirurga dziecięcego oraz wdraża odpowiednie postępowanie diagnostyczne.

Typ polidaktylii u noworodka określa się na podstawie badania klinicznego , a wyjątkowo obrazu rentgenowskiego (RTG). W zależności od tego, jak zbudowany jest dodatkowy palec i w jakiej lokalizacji się znajduje, ustala się szczegóły leczenia. Należy to jednak zrobić nie wcześniej niż w 3-5. miesiącu życia dziecka.

Polidaktylia – kiedy operować dodatkowy palec u niemowlęcia?

Ustalając rodzaj zabiegu i termin jego wykonania, bierze się pod uwagę zarówno typ deformacji kończyny, jak i poszczególne etapy rozwoju dziecka. W przypadku zaburzeń rozwojowych korekcja powinna odbyć się przed ukończeniem 2. roku życia, aby uniknąć nieprawidłowości w rozwoju motorycznym i umożliwić dziecku doskonalenie umiejętności chwytania opuszkowego w jak najbardziej prawidłowym wzorcu.

Polidaktylie typu B, których leczenie z reguły jest mniej skomplikowane w przeciwieństwie do polidaktylii typu A, można korygować w okresie wczesnoniemowlęcym. Jeśli dodatkowe palce zawierają struktury kostne i stawowe, termin operacji odwleka można odroczyć się do czasu, aż mały pacjent osiągnie wiek przedszkolny (ok. 4.-5. rok życia). Wszystko jednak zależy od indywidualnych wskazań.

Na koniec warto podkreślić, że korekcja polidaktylii przynosi dobre efekty estetyczne i funkcjonalne. Dla rodziców istotne może okazać się również, że wiele dzieci, które przyszło na świat z dodatkowym palcem rozwijało się prawidłowo pod względem fizycznym i intelektualnym.

Więcej informacji w zakładce: Chirurgia ręki 

Zapisy na konsultacje: https://www.modelmed.pl/kontakt/